Filigransarbeidar Ingrid Svalastog Kollberg har drive verksemda Telemarkssylv heime på Omdal på Ravnejuvvegen sidan 2003. Ho er genuint oppteken av handverket og meiner at om ein har bunad, må ein bruke den. Ein er aldri så staseleg som når ein har på bunad.
Den siste snøen smeltar i vårsola og brune tømmerveggar luktar tjære. Ingrid Svalastog Kollberg møter oss på steintrammen til verkstaden – ynskjer smilande velkomen inn i tømra på Omdal.
– Sidan 2003 har eg hatt verkstad heime på garden, smiler ho og serverar kaffi.
Då ho var ferdig som lærling i Setesdal ynskte ho å etablere eigen arbeidsplass heime. Og det måtte vere i ei tømre. Ho ville vere her – arbeide åleine – og med ein ektemann som var tømrar kom lokala på plass.
– Alle sa det ville ta lang tid å byggje eigen arbeidsplass og inntekt – og det tok år. I dag har eg kundar over heile landet, ja faktisk utanfor landegrensene også, seier ho.
Faktaboks
Sjekk ut disse lenkene for flere tips om ferieturer:
Set pris på interesse om handverket
Garden Omdal ligg vakkert og majestetisk til oppe i fjellsida. På sommaren er det mange som køyrer fylkesvegen i samband med besøk til det luftige og spektakulære Ravnejuv – stupet som måler 350 meter ned. Ingrid fortel at mange kjem innom Telemarkssylv for å sjå kva ho arbeider med i verkstaden, og ho set pris på når folk er interessert i handverket.
– Det er stas å få besøk, få rø med folk og vise og lære dei kva handverket eg arbeider med handlar om, seier ho.
I den eine delen av verkstadbygget har Ingrid butikk. I glasmonterar ligg ulike smykke, klokker og bunadssylv utstilt. Her er vakkert oksidert filigransarbeid, noko forgylt og ulike gjenstandar som er gravert – både med initialar, dekor, sitat eller vers.
Snart er det nasjonaldag – dagen då mange brukar bunaden – og våren er også tida for konfirmasjonar.
– Bunaden er det finaste plagget eg eig. Eg brukar det allstøtt eg – til fest, dåp, bryllaup eller gravferd.
– Bunaden er det finaste plagget eg eig. Eg brukar det allstøtt eg – til fest, dåp, bryllaup eller gravferd.
– Om ein arvar sylv, må ein bruke det og ikkje gøyme det bort.
Tar med folk i smia
Ingrid vil så gjerne at folk skal ta eigarskap og del i produkta dei betaler for.
– Eg tar gjerne med kunden inn i smia. Slik at dei kan vere med å lage litt av sylvet dei skal bere. Å lage kuler er ein liten og enkel detalj, men ein ser litt av prosessen. Ein ser kor mange små delar som til slutt blir eit produkt – og eg håpar at eg får nokon til å forstå kor mykje som ligg bak, seier ho.
Me blir med inn i verkstaden, i glaskarmen ligg små posar med ulike namn.
– Her ligg det kuler som kundane sjølv har laga. Kulene i denne vesle plastposen skal vere på sylja til ein konfirmant, smiler ho.
Du er hjertelig velkommen til å ta en tur innom Telemarksylv og se på hvordan Ingrid lager smykker. Foto: Tone Tveit
Arvesylvet
På verkstadbenken ligg det bunadssylv som er inne for ein finpuss og reparasjon før nasjonaldagen.
– Om ein arvar sylv, må ein bruke det og ikkje gøyme det bort. Men av og til kan det vere lurt å ta ein skikkeleg reins og vask av syljene. Det hamnar jo gjerne både ertesuppe og is på sylvet på 17. mai. Folk må vere snille med – og ta vare på sylvet sitt, oppmodar Ingrid.
– Og det er kjempemoro å pusse opp gamalt og gjere det brukbart att. Ein enkel måte å ta ein kjapp finpuss av sylvet du har heime kan du gjere med ei skål lunka vatn der du har ei teskei salmiakk og nokre dråpar zalo oppi. Så kan du vaske sylja med til dømes ein tannbørste. Etterpå må du skylje og tørke sylvet godt.
Etter nasjonaldagen er det viktig å oppbevare sylvet på rette måten for at det skal behalde glansen.
– Bruk syrefaste og luft-tette plastposar. Hald sylvet langt frå gummistrikk og lås det inn i safen. Vær så snill å ikkje la sylvet liggje i ei konfektøskje i skåpet. Hugs det er mykje som ikkje kan bli erstatta – det er unikt, seier sylvsmeden som innrømmer at ho ser mykje brødposar, kakeboksar og konfektøskjer når kundar kjem innom med sylv som treng oppussing.
– Og viss nåla går sund 17. mai i år, vær grei og kom innom for å reparere sylja litt før 16. mai neste år. Kva med å ta turen til ein sylvsmed 18. mai? smiler sylvsmeden på Ravnejuvvegen lurt.
Av Tone Tveit, Vest-Telemark blad