Ei reise gjennom Telemarks kulturskattar

Oppdag kulturskattane til Telemark! Bli med på ei reise tilbake i tid med ein av dei sjarmerande veteranbåtane på Telemarkskanalen, frå Skien til eventyrlege Dalen. Nyt det gode liv på historiske Dalen Hotel, og få ein smakebit av kulturarva på Vest-Telemark Museum. Frå stavkyrkjer og bondekultur, til industri og skihistorie. Gå i fotspora til Rui-jentene og senk skuldrane i den vakraste saunaen i Noreg- Soria Moria.

Eventyret startar her …

Start reisa på Telemarkskanalen - den eventyrlege vassvegen som går frå Skien til Dalen, gjennom 8 sluseanlegg. Kanalen er 105 km lang og vart rekna som " verdas åttande underverk " i Europa då den stod ferdig i 1892. Ikkje så rart om du ser på den imponerande ingeniørkunsten og det enorme arbeidet som vart lagt ned i slusene for over 150 år sidan. Telemarkskanalen var ei viktig transportåre for tømmer- og brynesteinindustrien, men også for passasjerar som skulle frå kyst til innlandet eller over til Vestlandet. 

I dag er kanalen ein av Telemarks unike turistattraksjonar. Gå om bord i ein av dei sjarmerande veteranbåtane på Telemarkskanalen, høyr fuglekvitring og bulderet frå brusande fossar når du seilar gjennom gamle sluser frå yrande byliv til majestetisk fjordlandskap. Reisa tar ca. 11 timar så du har tid til å senke skuldrane og oppleve den vakre utsikten av eit variert landskap medan du nyter smaken av Telemark.

Eventyrlege Dalen -perfekt utgangspunkt for kulturopplevingar

I enden av Telemarkskanalen, mellom bratte fjell og vill natur finn du vakre Dalen, der kulturopplevingane ligg som perler på ei snor. Noko av det fyrste du møter her er det historiske Dalen Hotel, frå i 1894. Bygd for prominente gjester frå både kongehus og europeisk adel som tok turen på Telemarkskanalen. Hotellet er som henta frå eit eventyr, bygd i overdådig, romantisk stil med drakehovud, tårn og spir, altanar, utspring og gesimsar og blir rekna som ein arkitektonisk skatt i Noreg. Nå er det din tur til å oppleve hotellet!   

Finn deg ein god stol og kjenn på stemninga i den sentrale hallen med det praktfulle glasmåleriet som svevar ti meter over deg. Dette er ”hjartet" i hotellet. Ein 37-mål stor park opnar for utsyn mot aust, mot innlandsfjorden Bandak. Bli med på ei kulinarisk reise på Restaurant Bandak der du blir servert herlege smaksopplevingar laga av Michelinstjerne og kjøkkensjef Mikael Öster. I tråd med historia og  det originale utgangspunktet til hotellet er menyen franskinspirert med bruk av lokale- og norske råvarer. Etter måltidet kan du trekke inn i peisstoga for dei gode samtalene, akkompagnert av pianomusikk. Kvelden vert avslutta med historiefortelling ved peisen før ein kan gle seg til ein velsmakande frukost neste morgon. 

Vest-Telemark Museum - frå kyrkjer og bondekultur til industri og skihistorie

Vest-Telemark er ei skattekiste av historie, kunst og kulturarv, og Dalen er eit perfekt utgangspunkt for å oppleve det. Du kan utforske heile 11 museum som er knytt til Vest-Telemark Museum – frå temamuseum til bygdetun og kunstgalleri. Sjå alle musea.

Hovudmuseet ligg i Eidsborg, bare 10 min køyretur frå Dalen Hotel. Her møter du eit moderne museumsbygg med kafé og butikk, eit tun med over 30 hus og eit av verdas eldste trebygg, Stålekleivloftet frå 1167. I tillegg finn du òg ei av Noregs minste, men best bevarte stavkyrkjer- Eidsborg stavkyrkje som kan tidfestast tilbake til 1200-talet. Museumskafeen nyttar seg av lokale produkt som grunnlag for velsmakande rettar. Gå på oppdagingsferd mellom husa, kjøp ein is, leig ein båt og lær om slusing i miniatyrkanalen. Her finn du aktivitetar for heile familien.
Bli kjent med museumsbonden og korleis folk arbeidde på jorda før traktoren kom, og lær meir om husflid og handverksteknikar i gamle dagar. For meir info sjå: Kva skjer

Telemarkski har du nok høyrt om?! Ja, det var her i Telemark det heile starta… På Norsk Skieventyr i Morgedal, ein halvtimes køyretur frå Dalen, får du servert historia om skilegenda Sondre Norheim, men også med fascinerande polarhistorie på kjøpet. I utstillinga kan du nemleg bli kjend med polfarar Olav Bjaaland. Både han og Sondre gløttar utover bygda frå kvar sin sokkel utanfor hovudinngangen. 

Og du! Det nye av året: ein 45 m lang kopi av Morgedalsvassdraget på uteområdet framfor Norsk Skieventyr vil tilføre bygda ein ny og spanande attraksjon frå og med 10.juni. Her kan du leike deg i historia. Les meir om den nye attraksjonen.

Før turen går vidare kan du ta ein matbit i museumskafeen, litt shopping av gåver eller noko fint til deg sjølv i museumsbutikken. Her kan du finne alt frå suvenirar og bøker til handverk, interiør- eller gåveartiklar.

Kulturhistorisk vandring

Legg ut på vandreeventyr langs historiske stiar i vakker natur, gjennom kultur og historie frå Telemark! Opplev vakre Rui-plassen på Dalen med guide eller på eiga hand! For å kome til Rui går du i Rui-jentenes fotspor frå Dalen på eit kunstverk av ei trapp, laga av sherpaer frå Nepal med lokal brynestein. Turen startar på steintrapp frå Dalen sentrum, bare 5 min unna Dalen Hotel. Frå starten av trappa og opp til Rui er det 1 km å gå, 810 trappetrinn, 200 høgdemeter, ca. 20-30 minuttar vandring. I løpet av turen får du med deg fantastiske utsiktspunkt og historiske stadar som Riarhamaren og Rui. Informasjonstavler og tilrettelagde kvileplassar undervegs. Ta deg god tid opp liane. Ser du etter, vil du finne ein spanande flora med innslag av mange varmekjære planter. Vandreruta går vidare opp til Vest-Telemark Museum Eidsborg om du ynskjer ein lengre tur.Les meir om turen.

Apropos brynestein! Frå museet i Eidsborg kan ta ein vandretur til Brynsteinsbrotet. Turen er 4 km lang (ca. 2 timer å gå), middels krevjande i kupert terreng og vert avslutta ved Vest Telemark Museum. Stien fylgjer store delar av ein gamal ferdselsveg som i dag er en del av pilegrimsvegen i Vest-Telemark. Visste du at brynestein frå Eidsborg er Noregs eldste eksportprodukt? Frå vikingtid og  fram til 1950 blei millionar av bryner frakta ned vassdraget (Telemarkskanalen) og ut i den store verda. Les meir om turen.

I fotspora til skilegenda Sondre Norheim. Ein halv time kjøretur frå Dalen, ikkje langt unna Norsk Skieventyr i Morgedal, finn du Øvrebø. Denne turen startar ved Norsk Skieventyr og tek deg til husmannsplassen der skilegenda Sondre Norheim vart fødd i 1825. Sondre vart verdskjend som skisportens far, og verdas fyrste vinterolympiske eld vart tend i stova på Øverbø. Turen er 5 km lang, middels vanskeleg og tar ca. 2 timer å gå. Om du ønskjer å utforske stova til Sondre, hent nøkkelen på parkeringsplassen (bare tilgjengeleg om sommaren). Les meir om turen.

Soria Moria – Norges vakraste sauna 

Etter ein spanande vandretur er det ingenting som er betre enn å senke skuldrane, slappe av og nyte den vakre utsikten av bratte fjell frå Noregs vakraste sauna. Soria Moria er eit kunstverk av ei badstove – blinkande som eit smykke i enden av Telemarkskanalen! Dette er den fyrste installasjonen i prosjektet «Vassvegens fortellingar» der kunst, arkitektur og ljos brukast som eit verkemiddel i et heilskapleg konsept for å lyfte fram attraksjonskrafta i landskapet og gjere stadane langs kanalen meir synlege. «Den bærande ideen i prosjektet er at tilreisande og folk som bur i området skal oppleve kanallandskapet på ein ny måte» fortel arkitekt David Fjågesund i Feste Landskap/Arkitektur. Og sidan badstovetrenden, som ikkje er ein norsk tradisjon, har tatt Noreg med storm, vart Soria Moria ein av dei mest populære saunaene i Noreg. Ekte balsam for kropp og sjel!
Opplev kulturskattar frå Telemark! Eventyret ventar…