Forteljingar, eventyr og skrøner er munnlege tradisjonar med lang fartstid i Vest-Telemark.
Noko er historie, noko er halvvegs sant, noko er fantasi og det meste har ei underliggjande tyding.
I samarbeid med Telemarkshistorier publiserer VTM her fortløpande ei rekkje forteljingar – og historiske artiklar.
Nesten like gamal som Eidsborg stavkyrkje. Funne og skrive opp på 1800-talet i ein radius på 30 km rundt kyrkja. Det er Draumkvedet, den gåtefulle mellomalderballaden om Olav Åsteson som "heve sovi så lenjge".
Hesten var viktigaste arbeidsredskapen til bonden heilt fram til 1950-talet. Museumsbonden på Vest-Telemark Museum, Daniel Høstberger, prøvar å vere sjølvforsynt på gamlemåten på garden sin.
Korleis låt musikk i mellomalderen? Daniel Høstberger frå Mo er ein av dei som spelar på harpe, lyre og bukkehorn. Les om då han gjorde studioopptak i 2019
Ho vaks opp i tronge kår som eitt av ti born på ein fjellgard i Skafså. Ingen ante at ho ville bli ein av Noregs mest folkekjære kunstnarar. Les den utrolege historia om Anne Grimdalen!
Dei høyrde til om lag same generasjon, dei kom frå Vest-Telemark, dei reiste i Danmark og Frankrike. Saman står dei for mesteparten av skulpturkunsten rundt om i landet. Møt «Dei fire store» bilethoggarar frå Vest-Telemark!
I meir enn 1000 år har brynestein frå brota i Eidsborg og Lårdal blitt eksportert til heile Europa. Frå vikingtid til 1950 blei millionar av bryner frakta ned Telemarksvassdraget og ut i den store verda – ein arbeidsintensiv bragd av dei sjeldne.
Mange har høyrt om Rui-systrene som budde åleine på ein forblåst husmannsplass i det bratte berget over Bandak. Kven var dei, og kva skjedde då dei skulle vitje kongen i Oslo?
I 1878 var to unge prinsar på sightseeing i Vest-Telemark. Dei budde på Hotel Lastein på Dalen og skulle vitje Ravnejuv. Så skulle dei ta seg eit bad. Les kva som skjedde.
Birger Bastiansen (90 år i 2018) har vore gruvearbeidar på Åmdals Verk i sin ungdom. Då verket blei stengd i 1945 var han med på å ta vare på historia, og han var sentral i oppstarten av guvemuseet på 1980-talet. Les eit intervju med han frå VTB.
Sondre Norheim var ein einer innan langrenn, alpint og hopp på 1800-talet. Han utvikla nytt utstyr og bidro til å spreie skigåing som fritidssyssel i både Christiania (Oslo) og USA. Les hans livshistorie her!
Soga om «dronninga frå Eidsborg» er tett knytt til bygginga av «Stålekleivloftet» frå 1167 – sannsynlegvis det eldste profane trehuset i Europa. Men historia byr på meir enn det: sjalusi, tvikamp, drap og sjølvdrap. Om ho er sann, veit me ikkje. Men god er ho.
Som fleire i sin generasjon i Morgedal, var Olav Bjaaland skiløpar og skimakar i tradisjonen etter Sondre Norheim. I 1911 deltok han i Roald Amundsens ekspedisjon til Sydpolen (ein tur som kosta konkurrenten hans, Robert F. Scott, livet). Korleis dette skjedde, kan du lese her.
Vasskraftutbygginga i Vest-Telemark starta på 1950-talet og var i si tid Europas største. Les korleis det gjekk til at livet i avsides fjellbygder som Tokke og Vinje blei snudd på hovudet i løpet av nokre få år.
For 100 år sidan var det andre forhold når ein skulle på skirenn. Avstanden var ikkje så lang som til Beijing, men turen kunne vera vel så strevsom og ta mange timar.
Under ei reise til Hellas i 1958 besøkte ein aldrande Henrik Sørensen Apollotempelet i Delfi. Han skua utover det historiske landskapet. «Dette er jo som å stå på Ripilen og se nedover mot Bandak og Dalen», utbraut han.
for å legge til et produkt i reiseruten.
.png){kind=icon}
.png){kind=icon}
