Revefeber – ei utstilling om pelsdyrnæringa gjennom 100 år

Om

Bruk av pels er omdiskutert, og dyrevelferd eit tema som gjerne skapar debatt, men å halde dyr for pelsen si skuld er no eit avslutta kapittel i Noreg. Stortinget har fatta vedtak om avvikling av næringa, med 01.02.2025 som endeleg sluttdato. Debatten i forkant av vedtaket var langvarig og prega av sterke kjensler. Pels skapar framleis engasjement, med fleire nye saker i media som handlar om det å gå med brukte pelsklede.

Vest-Telemark museum har tidlegare gjennomført eit dokumentasjonsprosjekt med innsamling av arkivmateriale etter lokale pelsdyrorganisasjonar og gardar. Ei ny utstilling byggjer på dette materialet, men set lokal historie inn i nasjonal og internasjonal kontekst.

Dei vanskelege 1920- og 1930-åra råka bygdene i Vest-Telemark hardt. Då vart pelsdyr redninga for mange, anten som hovud- eller attåtnæring. For Telemark var det i 1939 så mange som 1250 gardar med pelsdyrproduksjon. Den nye næringa førte til mykje lokal aktivitet, innovasjon og utvikling. Det vart bygd utstillingshallar i Seljord, Treungen og Rauland, der ein tevla om kvalitet for livdyr og møtte folk.

Næringa var sterkt påverka av økonomiske konjunktursvingingar og av internasjonale trendar. Historia om ulike epokar i pelsdyrhaldet er spanande og fortel mykje om samfunnsutviklinga generelt på 1900-talet og fram til avvikling. I 2011 stod pelsdyrnæringa for 84 % av verdiskapinga i jordbruket i Nissedal. Ein av langveggene i utstillinga viser tidslinje med viktige hendingar og ein graf som illustrerer aktiviteten i næringa.

I eit eige rom får publikum høve til å gå inn i pelsdyrgarden og lære meir om arbeidet med dyra gjennom året. Her kan ein sjå bur, utstyr og skinn.

Ikkje minst vil publikum få høve til å sjå «verdas mest berømte rev» - Mons, stamfaren til alle platinarever. Mons blei til og med omtala i LIFE Magazine. Han er lånt inn frå Dyrøy kommune, som fekk han tilbake frå ein privat eigar i fjor.

Utstillingsprosjektet er støtta av Fritt Ord, og me er takksame for stor velvilje frå andre museer, privatpersonar og organisasjonar som har lånt ut foto, film og gjenstandar. Her må me særleg nemne Jærmuseet, som også har opna eigen utstilling om pelsdyrnæringa tidlegare i år.

Utstillinga er tilgjengeleg i museets opningstider mellom 1. mai og 15. september.